Sa gitna ng umiinit na usapin ng impeachment case laban kay Pangalawang Pangulo Sara Duterte, muling nasusubok ang kredibilidad at pananagutan ng Senado ng Pilipinas bilang impeachment court. Isa itong maselang papel — hindi lamang sa aspeto ng batas, kundi pati na rin sa tiwala ng taumbayan.
Ayon sa Konstitusyon ng 1987, ang Senado ang may natatanging kapangyarihan upang magsilbing hukuman sa mga impeachment trial. Sa ilalim ng prosesong ito, ang mga senador ay hindi na basta mambabatas kundi mga tagapaghukom — inaasahang makikinig, magsusuri, at magpapasya batay sa ebidensya at hindi sa politika o personal na alyansa.
Ang tanong ngayon: Mapagkakatiwalaan ba ang Senado na maging patas at makatarungan sa paghatol kung sakaling mauwi sa impeachment trial si VP Sara Duterte?
Sa mga nagdaang taon, maraming mamamayan ang nawalan ng kumpiyansa sa ilang miyembro ng lehislatura dahil sa halatang pamumulitika, pagpoprotekta sa kaalyado, at mga desisyong taliwas sa interes ng publiko.
Ngunit hindi rin dapat kalimutan ang mga pagkakataong pinatunayan ng Senado ang pagiging makatarungan nito — gaya noong impeachment trial ni dating Chief Justice Renato Corona. Bagama’t puno ng kontrobersiya ang prosesong iyon, naging halimbawa ito ng pagbibigay daan sa proseso ng hustisya, kahit laban sa isang makapangyarihang opisyal.
Sa kaso ni Sara Duterte, ang Senado ay muling lalagyan ng pagtingin ng mamamayan. Hindi lamang ito usapin ng legalidad, kundi ng prinsipyo at tiwala. Kapag hindi naging patas ang Senado, hindi lamang ang imahe nito ang masasaktan, kundi ang buong sistemang demokratiko ng bansa.
Ito na ang pagkakataon ng mga senador upang patunayan na sila ay mga tagapagtanggol ng Konstitusyon — hindi ng sinumang politiko. Dito masasagot ang tanong: ang Senado ba ay para sa bayan, o para sa sarili?
Kaya’t ito ang hamon sa Senado: Maging huwes na may paninindigan, hindi tagapagtanggol ng kapangyarihan. Ang pagiging patas ay hindi nangangahulugang laban ka sa isa’t isa — kundi panig ka sa katotohanan. Ang taumbayan ay nanonood, at ang kasaysayan ay hindi kailanman nakakalimot.
Kung nais ng Senado na manatiling institusyong may dangal at tiwala ng publiko, kailangang ipakita nito na kaya nitong humatol nang walang kinikilingan, tapat, at makatarungan — kahit sino pa ang nakaupo sa silya ng kapangyarihan.
Ang hustisya ay hindi dapat nabibili. Hindi ito dapat naiimpluwensyahan ng alyansa o partido sa pulitika, o kaya ay takot. Ito ay isang paninindigan — at ang Senado, higit kailanman, ay kailangang tumindig.
