Kahit hindi pa tapos mga tropapips ang Setyembre, advance nang mag-isip ang mga alkalde–partikular sa Metro Manila–tungkol sa plano nilang mistulang “kanselahin” ang Undas sa darating na Nobyembre 1.
Dahil sa patuloy pa rin kasi ang pagdami ng COVID-19 cases kahit pa sinasabing bumababa na raw ang mga nahahawa at malapit na raw mapadapa ang kurbada o ma-“flattened the curve” ang kaso, ayaw pa rin naman maging kampante ang mga alkalde.
Kaya napagkasunduan ng mga alkalde sa Metro Manila na isara ang mga sementeryo sa araw ng Undas (mula Oktubre 29 hanggang Nobyembre 4) kung saan maraming kababayan natin ang bumibisita sa mga puntod ng kanilang mga pumanaw na mahal sa buhay.
Nakalista ang Nobyembre 1 sa kalendaryo natin na special non-working day, at nataon pang Linggo. Kaya hirit ng ilan natin kurimaw na suki ng mga sementeryo tuwing Undas para mamulot ng mga patak ng kandila na puwedeng ibenta, parang “nakalsela” bilang pista opisyal ang petsang ito dahil sa perwisyong dulot ng COVID-19.
Hindi maiwasan ng ilan nating katropa na malungkot, hindi dahil sa hindi sila makakapaglakwatsa sa sementeryo matapos ang mahabang lockdown, kung hindi dahil mawawalan din sila ng pagkakataon na mabisita ang namayapa nilang mahal sa buhay sa mismong araw na kinikilalang “araw o pista ng mga patay.”
Kung tutuusin, puwede pa rin naman mabisita ang mga kaanak na pumanaw sa sementeryo sa ibang araw. Hindi nga lang sa mismong araw ng Undas na kilalang tradisyon nating mga Pinoy. Bukod kasi sa pagbisita sa mga namayapang mahal sa buhay, nagiging pagkakataon din ang November 1 bilang araw ng pagkikita-kita o reunion ng mga magkakamag-anak.
Kaya lang, iba ang sitwasyon ngayon dahil sa peligrong maging sentro ng hawahan ang mga sementeryo kung hahayaan na buksan ang mga sementeryo sa Undas. Aba’y nakadalaw ka nga sa puntod ng mahal mo sa buhay sa November 1 pero nahawahan ka naman ng virus. Baka kung mamalasin ang nahawa eh pagkaraan lang dalawang linggo ay kasama ka siya sa dadalawin sa sementeryo sa susunod na taon.
Sinasabing ang paggunita natin ng Undas o pagbisita sa mga patay ay namana nating tradisyon mula sa mga Kastila. Habang ang Holloween naman na bespiras ng pista ng mga patay na may halong komersiyalismo ay dala naman daw ng kulturang Amerikano. Eh ang pagkakaroon ng mga kuwentong katatakutan tuwing Undas, saan kaya galing?
Pero dahil puwede namang pumunta sa sementeryo ng ibang araw, pangamba ng ating mga kurimaw, hindi naman kaya magdagsaan ang mga tao sa mga sementeryo sa huling araw bago isara ang mga sementeryo o kaya naman sa araw na muli itong bubuksan sa publiko?
Kilala kasi ang mga Pinoy na mahilig sa “last minute.” Ibig sabihin, bagaman may buong Oktubre 1 hanggang 28 na puwede silang pumunta sa sementeryo, baka piliin nilang magsabay-sabay sa Oktubre 28. At ang mga kadalasang dumadalaw sa sementeryo tuwing Nobyembre 2, baka magpuntahan naman ng Nobyembre 5.
Maganda ang plano at hangarin ng mga alkalde sa pagsasara ng mga sementeryo sa Undas dahil para ito sa kaligtasan ng mga tao., pero dapat sigurong pag-isipan pa rin nila ang posibilidad ng pagdagsa ng mga tao sa sementeryo sa ibang araw na malapit sa araw ng Undas.
Mayroon nagmungkahi na baka puwedeng magpatupad ng “coding” sa mga bibisita sa mga puntod. Puwedeng batay sa letra ng apelido ng namatay. Kaya lang, papaano kung ang letrang nataon sa isang araw eh naparami? Alam naman natin na may mga apelidong ika nga eh very “common” gaya ng Dela Cruz, Cruz, Reyes at kung ano-ano pa.
Ngunit kung talagang nag-iingat din naman kayo sa kalusugan, mabuting ipagpaliban na muna ang pagpunta sa sementeryo. May iba pa namang paraan upang alalahanin ang mga yumaong mahal sa buhay sa pamamagitan ng pagsisindi ng kandila sa ating mga bahay at pag-aalay sa kanila ng dasal. Kung hindi man kayo makapunta sa sementeryo, malay ninyo, baka ang namayapang mahal ninyo sa buhay ang dadalaw naman sa inyo. For change ika nga.
Tandaan: Ang tao’y nilalang na politiko at madalas ang politiko’y nanlilinlang ng tao! (Twitter: follow@dspyrey)