Dahil ang pagiging online at ‘work from home’ sa ngayon ay bahagi ng new normal, muli nating silipin ang mga samutsaring katanungan tungkol sa computer viruses at antivirus.
1. Dapat bang may nakainstall na antivirus program sa iyong computer? Depende po yan. Sa ngayon, kung ang computer mo ay gumagamit ng latest ng version ng Windows OS, may kasama na itong built in ‘Windows Defender’ na kung tutuusin ay laging updated sa mga viruses database at definition, so malakas na rin ito. May mga 3rd-party antivirus software na pede rin namang e install, pero kinakailangang isang antivirus program lang ang tumatakbo sa iyong computer upand hindi ito bumagal.
2. Ano ang mangyayari kapag na naka-detect ng virus ang iyong antivirus program? Syempre, ang gusto natin ay malinis completely ang mga virus sa ating computer, pero ang paglilinis dito ay depende sa gamit mong antivirus program. Kadalasan, nilalagay sa quarantine ng antivirus program ang mga files na infected ng virus, upang kaagad na maiwasan ang pagkalat pa ng virus. Habang nasa qurantine area ang mga detected infected files, may option ang program para sayo kung gusto mo itong totally na e delete, so need mo reviewhing maagi ang mga files, kung ito ay importante at kung ikaw ay may backup files na malinis. Tandaan, wag ka mag backup ng files na infected din, otherwise ito ang pagmumulan ng pagkalat ulit ng virus sa susunod na pagkakataon.
3. Nagpapabagal ba ng computer ang antivirus? Well, lahat naman ng program kapag ito ay tumatakbo sa computer ay kakain ng computer resources/memories na dudulot ng pagbagal nito. So, kung gusto mo na mag virus scan, gawin mo ito sa mga oras na halos di mo na ginagamit ang iyong computer, otherwise mababagalan ka sayong ginagawa lalo kung ikaw ay nagmu-multi-tasking. Kadalasan ang mga antivirus program ay may scheduler kung kelan mo patatakbuhin ang ‘autoscan’ ayon sa iyong itinakdang schedule. Tandaan na magkakaiba din ang performance ng bawat antivirus, may tinatawag na lightweight lang, meron namang malakas kumain ng memory at resources ng iyong computer.
4. May maintenance ba ang antivirus program? Oo naman pero minimal lang naman ito lalo na kung ikaw ay laging online. Kinabibilangan ito ng mga sumusunod tulad ng: pag-check sa status at update ng virus database ng iyong antivirus kada araw, ganun din ang regular na pag-scan ng iyong computer. Kinakailangan mo ring mag-run ng mas malalim (in-depth) virus scanning halimbawa at least every week. Tandaan na ang in-depth scanning e tumatagal ng mahabang oras, depende sa dami na ng mga files sa iyong computer kung kaya’t dapat itong gawin tuwing gabi hanggang magdamag. Kung ang antivirus program mo ay may subscription, kailangan mo rin itong e maintain upang patuloy kang magkatanggap ng updates mula sa developer nito.
5. Totoo bang ang mga antivirus vendors e, sila din mismo ang gumagawa ng mga virus? Well, ito ay mga haka-haka lang naman, ‘ika nga e, ‘conspiracy theory’ dahil kung ang mga lihitimong antivirus vendors or companies ang gumawa mismo ng virus ay taliwas ito sa tamang etikita ng pagnenegosyo. Ganun pa man, hindi naman lingid sa atin na marami rin mga indibidwal na computer wizards and programmers na ginagamit ang kanilang galing sa kalokohan – sila iyong mga gumagawa ng mga malicious scripts/codes at mga viruses kada araw upang mambiktima. Halimbawa, very popular ang ransomware sa ngayon. Ito ‘yong e encrypt ang iyong mga files para di mo na mabuksan, at kailangan mong bayaran ang virus programmer para e decrypt nya ang iyong mga files para mabuksan mo ang mga ito ulit.
6. Bakit may bagong virus na na-detect ang antivirus program na wala sa dati? Ito po ay dahil sa bagong virus signature definition na pumapasok sa regular updates ng iyong antivirus program kung kaya’t may mga bagong klase ng virus o malicious code at malware na nadedetect sa’yong computer. So ang pagiging updated sa virus signature database e nakadepende sa klase ng antivirus program na ginagamit mo.
7. Nag-download ako ng bagong antivirus program, need pa ba e uninstall yung dati? Absolutely yes. Hindi recommended na dalawa o mahigit pa na antivirus programs ang naka-install at tumatakbo sa parehong computer.
8. Anu-anong mga features ba dapat ang taglay ng isang magandang antivirus program? Sa dami ba naman ng mga bagong malware ang kumakalat kada araw, kailangang ang isang antivirus program ay may akayahang gumawa ng mga sumusunod:
- Real-time Scanner – Isa sa pangunahing kailangan, ‘ika nga ito ay ‘lookout’ na nagde-detect sa virus kaagad-agad (at runtime). Halimbawa, kapag nag-downlad o nagkopya ka ng file at ito ay may virus ay kaagad itong made-detect ng iyong antivirus program sa sandaling dina-download mo ito o kaya binuksan pa lang ang USB drive.
- Scheduled Scans – Upang itakda mo ang autoscan ng iyong antivirus program.
- Automatic Virus Updates – Automatic din na mag-update online ang iyong antivirus program para sa mga bagong virus signatures.
- Automatic Program Updates – Automatic na pag-update ng mismong antivirus program.
- On-access Scanner – Kapag binuksan mo ang isang file o folder, made-detect ng iyong antivirus program kung infected ito ng virus at e lock nya ito para di mo mabuksan, o kaya tatanungin ka kung bubuksan mo pa rin ito sa kabila ng presence ng malicious malware.
- On-demand Scanner – May kontrol ka kung kelan at anong file ang iyong e scan.
- Heuristic Scanner – Dahil sa dumadaming malware kada araw, kailangan ito upang ma-detect ang mga threats base sa mga bago o popular na malware at behavior nito, hindi lamang sa mga alam o existing ng virus specific signatures.
- Compressed File Scanner – Kahit compressed o zip file ay kaya pa ring e can ng antivirus.
- Script Blocking – Script languages ay kadalasang ginagamit ng mga hacker upang isakatuparan ang isang malicious code, kadalasan sa mga internet browsers and sites. Ang isang malakas na antivirus program ay kaya pa rin e monitor ang mga malicious scripts sa mga sumsunod na languages tulad ng Java, ActiveX, Visual Basic, at iba pa, then e block ang mga ito.
- POP3 Email Scanning – Kayang e monitor ng antivirus ang incoming/outgoing POP3 emails kasama na rin ang mga email attachments. Ang POP3 ay isa sa mga popular na ginagamit na gateway para sa email client tulad halimbawa ng Outlook.
- Webmail Protection – Kayang e scan and detect din mga virus kung ang gamit mo sa pagbubukas ng iyong email ay Webmail. Ito ang web-based na application na ginagamit sa email.
- Instant Messaging Protection – Kayang e monitor ang mga messaging application para sa mga potential na malware then e block ang mga ito.
9. Paano kung ang antivirus ay libre lang? OK lang naman ito, pero kadalasan ay hindi sapat o full ang mga features na ped emo magamit kung libre lang na antivirus ang gamit. So, recommended din talaga na dapat mag install ka ng fully operation, full-featured antivirus sa iyong computer, at ‘wag umasa sa mga libre lang baka ito ay maging ‘false hope’ mo sa huli.
